Nếu đã tham gia vào thị trường đầu tư crypto, có lẽ bạn đã từng nghe đến thuật ngữ “Hợp đồng thông minh” (Smart Contract). Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ và sử dụng hiệu quả loại hợp đồng này trong quá trình tìm kiếm lợi nhuận. Để giúp bạn hiểu rõ hơn, Tiệm Coin sẽ đi vào chi tiết về Smart Contract cùng với những vấn đề quan trọng khác trong nội dung dưới đây.
Hợp đồng thông minh ( Smart Contract ) là gì?
Hợp đồng thông minh (Smart contract) là các chương trình lưu trữ trên hệ thống blockchain, chỉ chạy khi các điều kiện đã được lập trình thỏa mãn. Các hợp đồng này thường tự động thực hiện các thỏa thuận giúp hai bên đạt được kết quả nhanh chóng mà không cần sự can thiệp từ bên thứ ba hoặc tốn nhiều thời gian. Hợp đồng thông minh cũng tự động hóa tiến trình thực hiện, đảm bảo rằng các bước thực hiện được thực hiện theo những điều khoản trong hợp đồng.
Hợp đồng thông minh ra đời như thế nào?
Thuật ngữ “Hợp đồng thông minh” xuất hiện lần đầu tiên vào năm 1993 bởi nhà khoa học máy tính người Mỹ Nick Szabo. Ông cũng là người đã phát minh ra đồng tiền ảo tên “Bitgold” năm 1998 (10 năm trước khi Bitcoin xuất hiện).
Theo ông, hợp đồng thông minh là giao thức giao dịch được máy tính thực hiện dựa theo các điều khoản của hợp đồng. Ông đề xuất thực hiện hợp đồng cho tài sản tổng hợp như kết hợp trái phiếu và các công cụ phái sinh (quyền chọn và hợp đồng tương lai).
Smart Contract được sử dụng để chỉ một tập hợp những lời hứa (các điều khoản) chỉ định ở dạng kỹ thuật số, cho đến năm 1998, nó sử dụng để mô tả các đối tượng trong lớp dịch vụ quản lý quyền của hệ thống Stanford Infobus – thuộc dự án thư viện kỹ thuật số Stanford.
Vậy từ khi xuất hiện cho đến nay, Hợp đồng thông minh được viết bằng ngôn ngữ gì? Có rất nhiều ngôn ngữ được sử dụng để viết Smart Contract như Solidity, Golang, JavaScript, SQL, C++, Java, …
Nguyên lý hoạt động của Smart Contract
Hợp đồng thông minh hoạt động dựa trên câu lệnh “if/when..then…” được mã hóa và chuyển vào hệ thống blockchain. Khi các điều khoản lập trình sẵn của hợp đồng được thỏa mãn và xác minh, toàn bộ tiến trình thực hiện sẽ bắt đầu.
Nội dung thực hiện có thể là giải ngân, đăng ký phương tiện giao thông, gửi thông báo hay xuất vé. Sau khi hoàn tất phiên giao dịch, blockchain sẽ được cập nhật. Nghĩa là, những giao dịch này sẽ không thể được sửa đổi, nữa chỉ những bên được cấp quyền mới có thể xem kết quả.
Trong hợp đồng thông minh, có thể có nhiều điều khoản để thỏa mãn hai bên giúp cho tiến trình thực hiện được hoàn tất một cách thỏa đáng. Để thiết lập các điều khoản, các bên tham gia phải xác định cách giao dịch và dữ liệu họ được mã hóa trên blockchain, câu lệnh “if/when..then” chi phối giao dịch đó, tìm hiểu tất cả những trường hợp ngoại lệ có thể xảy ra và xác định khuôn khổ giải quyết tranh chấp.
Sau đó, nhà phát triển phần mềm sẽ lập trình hợp đồng thông minh mặc dù ngày càng có nhiều doanh nghiệp trên blockchain cung cấp các mẫu có sẵn, giao diện web và những công cụ trực tuyến khác để đơn giản hóa quá trình soạn thảo hợp đồng thông minh.
Có 4 yếu tố quan trọng để một hợp đồng thông minh có thể hoạt động:
- Chủ thể hợp đồng: Các bên tham gia thực hiện giao kết hợp đồng, trong đó có những bên được cấp quyền truy cập, theo dõi tình hình xử lý và nội dung hợp đồng.
- Điều khoản hợp đồng: Các điều khoản quy định ở dạng chuỗi, được lập trình đặc biệt mà các bên tham gia phải đồng ý với các điều này.
- Chữ ký số: Các bên tham gia hợp đồng thông minh đồng thuận triển khai thỏa thuận về chữ ký số và phải thực hiện thao tác thông qua chữ ký số.
- Nền tảng phân quyền: Bước vào giai đoạn hoàn tất, hợp đồng thông minh cần được tải lên Blockchain. Chuỗi Blockchain tiếp tục phân phối dữ liệu về các node và lưu lại, không thể điều chỉnh.
Có thể mô tả cách thức hoạt động của một hợp đồng thông minh qua 4 bước dưới đây:
- Bước 1: Các bên tham gia giao kết hợp đồng thông minh bằng cách sử dụng chữ ký số để xác nhận danh tính và sự đồng ý của mình. Hợp đồng thông minh được viết bằng ngôn ngữ lập trình và được mã hóa chuyên biệt.
- Bước 2: Hợp đồng thông minh được tải lên blockchain và được phân phối, sao chép bằng các node trong mạng lưới. Mỗi node sẽ kiểm tra tính hợp lệ của hợp đồng và xác nhận nó vào một khối mới.
- Bước 3: Khi có lệnh triển khai, hợp đồng sẽ tự động thực thi đúng như các điều khoản đã lập trình. Một mạng máy tính sẽ thực hiện các hành động khi đáp ứng được điều kiện xác minh. Các hành động có thể là: chi trả tiền, đăng ký phương tiện, xuất hóa đơn, gửi thông báo…
- Bước 4: Sau khi hoàn thành các hành động, kết quả sẽ được ghi lại và cập nhật trên blockchain. Các bên có quyền truy cập có thể xem kết quả và không thể tự ý thay đổi giao dịch.
Xem thêm: Ưu và nhược điểm của Hợp đồng thông minh
